657 yasa tasarısı ve Uzmanlık
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunda ki Tasarı ile yapılan yeni düzenlemeler :
10 yıllık Memura 1 Kademe İlerlemesi :
657 sayılı kanun 64. Maddesinde Kademe ve kademe ilerlemesi düzenlenmiştir. Kademe; derece içinde, görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerlemedir.
72 nci madde gereğince belirli bir süre görev yapmak üzere, mecburî olarak sürekli görevle atanan memurlardan kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerde bulunanlara, buyörelerde fiilen çalışmak suretiyle geçirilen her iki yıl için bir kademe ilerlemesi daha verilir.Yıllık izinde geçirilen süreler fiilen çalışılmış sayılır. İki yıldan az süreler dikkate alınmaz.
Son on yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara, aylık derecelerinin
yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi uygulanır.
Bu maddede belirtilen şartları haiz her sınıf ve derecedeki memurlar, hak kazandıklarıtarihten geçerli olmak üzere ve başkaca bir işleme gerek kalmaksızın bir ileri kademeye ilerlemiş sayılırlar.
Tasarının 2. Maddesinde; 657 sayılı Kanunun 77 nci maddesinde yapılan değişiklikle Özel sektörden Kamu ya geçiş kolaylaştırılmıştır. Özel sektörde çalışılan süreler kamuda çalışılmış gibi değerlendirmektedir.
Tasarının 3. Maddesinde; Yabancı memleketlerin resmî kurumları veya uluslararası kuruluşlarda kurumlarının muvafakati ile görev alacak memurlara, ilgili Bakanın onayı ile (her üç yılda bir Bakan onayıyenilenmek kaydıyla) memuriyeti süresince yabancı memleketlerin resmî kurumlarında onyıla, uluslararası kuruluşlarda yirmi bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir denilmektedir.
Tarsının 4. Maddesi 657 sayılı Kanunun 91 inci maddesinde yapılan değişiklikle kadrosu kaldırılan memurlarla ilgili düzenlemeyi kapsamaktadır. Kadrosu kaldırılan memurlar en geç altı ay içinde kurumlarında niteliklerine uygun bir kadroya atanırlar.
Tasarının 5. Maddesi; Özürlülerle ilgili bir düzenlemedir. 657 sayılı Kanunun 100 üncü maddesinin sonuna eklenen madde ile “Ancak özürlüler için; özür durumu, hizmet gerekleri, iklim ve ulaşım şartları gözönünde bulundurulmak suretiyle günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile öğle dinlenme süreleri merkezde üst yönetici, taşrada mülki amirlerce farklı belirlenebilir.
Tasarının 6. Maddesi; Tüm gün çalışan hamile ve Özürlü Memurları ilgilendirmektedir.
657 sayılı Kanunun 101 inci maddesinde yapılan değişiklikle , Günün yirmidört saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan memurların çalışma saat ve şekilleri kurumlarınca düzenlenir.
Ancak, kadın memurlara; tabip raporunda belirtilmesi hâlinde hamileliğin yirmi dördüncü haftasından önce ve her hâlde hamileliğin yirmi dördüncü haftasından itibaren ve doğumdan sonraki bir yıl süreyle gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemez. Özürlü memurlara da isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemez denilmektedir.
Tasarının 7. Maddesi Mazeret İzinlerini düzenleyen 657 nin 104 ncü Maddesini değiştiriyor. Bu madde ile getiren yeniliklerden birisi sağlık raporuyla doğumuna 3 hafta kalana kadar çalışmasına izin verilen memur doğum öncesi 8 haftalık izninin 5 haftasını doğum sonrasına aktarıyor. Böylelikle 8+5=13 hafta çocuğuna biraz daha fazla bakma şansına sahip oluyor.
3 hafta içinde çocuk ilk haftada doğarsa yani erken doğarsa 2 haftalık izni kullanamadığı 2 haftalık izni yanıyordu. Şimdi ki değişiklikle; kullanamadığı bu 2 haftayı da doğum iznine ekleyebilecek 8+5+2=15 hafta kullanabilecektir.
Doğumda anne ölürse; Anneye öngörülen izinler babanın isteği halinde aynen babaya veriliyor.
Bir başka yenilik 3 gün olan babalık izni 10 güne çıkarılıyor.
Memurun kendisinin veya Çocuğunun evlenmesi halinde 7 gün izin veriliyor (daha önce 3 gündü.)
Memurun Eşi, çocuğunun , Kendisinin veya eşinin Ana, baba ve kardeşlerinin ölümü halinde isteği üzerine 7 gün izin verilir. Eski uygulama 5 gündü. (eşin ana baba ve kardeşleri yeni eklendi)
10 günlük mazeret izni aynı bir değişiklik yok ikinci 10 günlük mazeret izni yıllık izinden düşülüyor.
Tasarının 8. Maddesi 657 nin 105 nci maddesinde önceki uygulamada Memurlara hastalıkları halinde, verilecek raporlarda gösterilecek lüzum üzerine, aylık ve özlük haklarına dokunulmaksızın aşağıdaki esaslara göre izin verilir.
A) On yıla kadar (on yıl dahil) hizmeti olanlara altı aya kadar,
B) On yıldan fazla hizmeti olanlara oniki aya kadar,
C) Kanser, verem ve akıl hastalıkları gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananlara onsekiz aya kadar,
İzin verilir. Denilmekteydi. Şimdi ki tasarıyla Memura, aylık ve özlük haklarına dokunulmaksızın, verilecek raporda gösterilecek lüzum üzerine, kanser, verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığı hâlinde onsekiz aya kadar, diğer hastalık hâllerinde ise oniki aya kadar izin verilir. Bu şekliyle 10 yıllık hizmet şartı ortadan kaldırılmış ileri derecedeki hastalıklar dışında rapor alma sınırı 12 aya çıkarılmıştır.
Yeni bir uygulama yine ; memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük haklarına dokunulmaksızın, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.
Önceki uygulamada en çok altı aya kadar aylıksız izin verilebilir. Aynı şartlarla bu süre bir katına kadar uzatılabilir. Şeklindeydi şimdi ki uygulama ile 3 ay izin alabilecek memur ve bu dönem zarfında maaşını da alacak.
Tasarının 9. maddesi Doğum yapan memura, 104 üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir. Önceki uygulama 12 aydı. Babaya bu izin verilmiyordu. Durumu müsait olan memur bu izinden faydalanabilecek.
Yeni bir uygulama evlat edinme ile ilgili 3 yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinen memura 24 aya ücretsiz izin veriliyor ana baba bu izni kullanmak isterse 24 ayı geçmemek üzere birini izleyen iki bölüm halinde kullanabiliyorlar.
Memura, yıllık izinde esas alınan süreler itibarıyla beş hizmet yılını tamamlamış olması ve isteği hâlinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki defada kullanılmak üzere, toplam bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir.
Tasarının 10 maddesi Sicili ortadan kaldırıyor eski uygulama da sicil dosyasına memurun sicilleri konulur ibaresi varken yeni uygulamada “Memurlar, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası esas alınarak kurumlarınca tutulacak personel bilgi sistemine kaydolunurlar. Her memur için bir özlük dosyası tutulur.
Özlük dosyasına, memurun kişisel ve mesleki bilgileri, mal bildirimleri; varsa inceleme, soruşturma, denetim raporları, disiplin cezaları ile ödül ve başarı belgesi verilmesine ilişkin bilgi ve belgeler konulur. Denilmektedir.
Tasarının 11 maddesi ödüllendirmeyle ilgili; üstün görülenlere başarı belgesi veriliyor 3 başarı belgesi alana üstün başarı belgesi veriliyor. Ödül olarak ta üstün başarı belgesi alanlara en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 200’üne kadar ödül verilebiliyor.
Tasarının 12 maddesi Disiplin cezası vermeye yetkili disiplin amirleri; yürütülen hizmetin özellikleri ve çalışma şartları dikkate alınarak genel yönetmelikte belirtilen esas ve usûller çerçevesinde, kurumlarınca tayin ve tespit edilen amirlerdir. Valiler il, kaymakamlar ilçe sınırları dâhilindeki kamu kurum ve kuruluşlarının taşra teşkilatında görev yapan her düzey personelin üst disiplin amiridir.
Tasarının 13 maddesi cezalarla ilgilidir daha sonra değinilecektir.
Tasarının 14. maddesi Aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile tecziye edilenler, daire başkanı kadrolarına, daire başkanı kadrosunun dengi ve daha üstü kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamazlar.
Tasarının 15. maddesi; disiplin cezalarına itirazlarla ilgili;
Disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir. Devlet memurluğundan çıkarma cezalarına karşı doğrudan idarî yargı yoluna başvurulabilir.”
“İlçede kaymakamlar tarafından verilen disiplin cezalarına karşı valiye itiraz edilebilir. İtirazda süre, kararın ilgiliye tebliği tarihinden itibaren yedi gündür. Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir.
İtiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren otuz gün içinde kararlarını vermek zorundadır.
İtirazın kabulü hâlinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler.
Tasarının 16. maddesi Memurların Yetiştirilmesiyle ilgili;
Memurların yetiştirilmesi kapsamında;
a) Kamu yönetiminin orta ve uzun vadeli insan gücü ihtiyacına göre planlanması
amacıyla, yükseköğretim kurumları ile ortak çalışmalar yapılarak insan kaynakları ihtiyaç ve önceliklerinin tespit edilmesi,
b) Kamu personelinin adaylıktan başlamak üzere hizmet içinde eğitilmesi ve
yetiştirilmesi,
c) Orta ve üst kademe yöneticilerinin yetiştirilmesine ilişkin her türlü çalışmanın
yapılması, eğitim merkezlerinin kurulması, eğitim programlarının uygulanması,
ile bu konulara ilişkin koordinasyon, takip ve denetim Devlet Personel Başkanlığınca yürütülür.
Devlet Personel Başkanlığı bu eğitimleri doğrudan yapabileceği gibi, kamuya ait eğitim kurumlarından veya özel eğitim kurumlarından da eğitim hizmeti sağlayabilir. Kamu kurum ve kuruluşları, Devlet Personel Başkanlığının kamu personelinin eğitimi ve yetiştirilmesi için ihtiyaç duyduğu personeli, eğitim süresince Başkanlık emrine görevlendirebilir.
Tasarının 17. maddesi Personel bilgi sistemiyle ilgili
Tasarının 18. maddesi Geçici görevlendirmelerle ilgili önemli bir madde;
Memurlar, geçici görevlendirme yapmak isteyen kurumun talebi ve çalıştıkları kurumun izni ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında aşağıda belirtilen şartlarla geçici süreli olarak görevlendirilebilir:
a) Yurtdışında görevlendirilen güvenlik görevlileri hariç olmak üzere, memurun görevlendirileceği kurumda göreve ilişkin 4 üncü ve daha yukarı bir dereceden boş bir kadronun bulunması şarttır.
b) Geçici süreli görevlendirilen memurlar, geçici süreli olarak görevlendirildikleri
kurumların mevzuatına uymakla yükümlüdür.
c) Geçici süreli olarak görevlendirilen memurlar, yurtdışında görevlendirilen güvenlik görevlileri hariç olmak üzere, aylıkları ile diğer malî ve sosyal haklarını kurumlarından alır.
Bu memurların kadroları ile ilişkileri, kendi sınıf ve derecelerindeki terfi ve emeklilik hakları devam eder.
d) Geçici süreli görevlendirme süresi bir yılda altı ayı geçemez. Yurtdışına atanan
güvenlik görevlileri için geçici görevlendirme süresi en çok iki yıldır; gerekli görülmesi hâlinde bu süre bir katına kadar uzatılabilir.
e) Geçici süreli görevlendirmenin, memurların mesleği ile ilgili olması şarttır.
f) Geçici süreli görevlendirmede memurun muvafakati aranır.
Birinci fıkrada belirtilen hâller dışında memurlar, kamu yararı ve hizmet gerekleri sebebiyle ihtiyaç duyulması hâlinde kurumlarınca, Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşü alınarak diğer kamu kurum ve kuruluşlarında altı aya kadar geçici süreli olarak görevlendirilebilir.
Uzman Maaşlarının eşitlenmesi, Merkez ve Taşra ayrımının kaldırılması :
Tasarının 19. maddesi Uzman istihdamı ile ilgili Avrupa Birliğine uyum süreciyle kurumlarda uzmanlaşma süreci hızlanmıştır. Başta Maliye Bakanlığı olmak üzere bir çok kurum uzmanlaşmaya özen göstermektedir. Uzman istihdamı etkili verimli ve kalifiye personel yetiştirilmesi açısından çok önemlidir. Bu açıdan diğer kurumların da uzmanlaşması için ihdas edilecek kadrolar ve bu uzmanların mesleğe alınma şartları bu madde de belirtilmiştir.
Tasarı Mali haklar yönünden Merkezde görev yapan uzmanlarla taşrada görev yapan uzmanları ayırmış taşra da görev yapan uzmanları devre dışı bırakmıştır bu yönüyle yasalaşırsa, eşitsiz bir uygulamaya sebebiyet verilecektir.
Maliye Bakanlığı açısından olaya baktığımızda Maliye Bakanlığında başında Devlet unvanı bulanan “Devlet Muhasebe Uzmanları, Devlet Gelir Uzmanları, Devlet Malları Uzmanları” Maliye Uzmanı adı altında birleştirilmiş ve bu uzmanlara mali haklar tanınmıştır.
Diğer uzmanlara Muhasebe Uzmanı, Milli Emlak Uzmanı Gelir Uzmanı ve Mali Hizmetler uzmanlarına (Uzman yardımcılığından atanan veya Özel sınavla atanan fark etmiyor) herhangi bir mali hak verilmemiştir. Sadece isim değişikliği yapılmış. Muhasebe uzmanları ve Milli emlak uzmanları “Defterdarlık Uzmanı” adı altında birleştirilmiştir.
Tasarının daha önceki şeklinde Sözleşmeye geçme şartıyla sözleşme ücretinin % 80 nin verilerek taşrada çalışan uzmanların maaşlarının iyileştirileceği şeklindeki düzenleme kaldırılmış, hiçbir mali hak verilmemiştir. Hazırlanan bu tasarı bu haliyle eşitsizliğe ve adaletsizliğe gebedir.
Tasarının asıl amacı kamudaki uzman maaşlarının eşitlenmesidir. Bu amaç her demeçte gerek hükümet yetkilileri gerekse basınımız tarafından dile getirilmektedir. Ama şu haliyle eşitlenmek bir yana yeni uçurumlara gebe durumdadır. Tasarı bu şekliyle amacından uzaklaşmıştır.
Eğer bir düzenleme yapılıyorsa herkese eşit uygulanmalıdır. Yıllardır gecesini gündüzüne katıp çalışan maliye personeli merkez, taşra ayrımına bırakılmamalıdır. Sayıları toplamda 1200 bulan taşradaki Maliye uzmanları, kurum içinde açılan özel bir sınavla uzmanlık kadrolarını almışlardır. Örnek olarak Muhasebe Uzmanları ve Milli Emlak Uzmanları, Yazılı, Sözlü, Seminer ve Tez aşamalarından geçmek suretiyle, 15 aylık bir süreçten sonra atamaları yapılmıştır. Yeterlilik ön planda tutuluyorsa bu yeterliliği Maliye Uzmanları sağlamıştır.
Sonuç olarak daha önce tasarıda yer alan Defterdarlık Uzmanı adı altında birleştirilen Muhasebe Uzmanları ve Milli Emlak Uzmanlarının tekrar yasa kapsamına alınması, Mali haklarının düzenlenmesi Merkez ve taşra ayrımının ortadan kaldırılması gerekmektedir.
Murat TUNÇ
Muhasebe Uzmanı
Muhasebe Uzmanı